Mannen huilen niet

Toen zijn zoontje tien jaar werd, kwamen er bij Khalid* herinneringen boven van vroeger. Toen hij zelf tien was, overleed zijn moeder. Wat daarna volgde was een strijd met zichzelf en de gebeurtennissen die hij meemaakte als jong kind en volwassen persoon. Met het oog op zijn eigen kinderen voelde Khalid de noodzaak om hier iets mee te doen. Er was een drang om na jaren de ketting van trauma’s te breken.

Ik denk dat je eerst de dingen moet verwerken die je zelf hebt meegemaakt. Pas dan kan je iemand anders helpen.

Opvoedpoli

“We kwamen bij de Opvoedpoli terecht voor problemen die mijn zoontje op school had. Hij is daar behandeld en wij werden ook goed geholpen met de dingen waar wij als ouders tegenaan liepen. Van het een kwam het ander en besloot zelf om aan mijn eigen ik te werken. Ik heb met de behandelaar al mijn jeugdtrauma’s op een A3-velletje geschreven. Elke twee weken pakten we er één op en gingen daarover praten. Uiteindelijk viel er een hele last van mijn schouders. Ik merkte dat ik heel rustig werd. Toen begon ik mij pas te realiseren wat voor een impact dit kan hebben op een persoon die veel heeft meegemaakt. Er ging een wereld voor me open. Ik kon eindelijk de gebeurtenissen in het verleden een plekje geven.

Mannen huilen niet

Voor die tijd probeerde ik het te onderdrukken. In de Marokkaanse maatschappij kom het niet vaak voor dat je als man over je gevoelens praat: ‘Mannen huilen niet!’
Als je gevochten hebt op straat, hou je je tranen in. Mijn oudere broers probeerden me te beschermen door te zeggen dat ik sterk moest blijven en niet mijn tranen moest laten zien.
Toen ik ouder werd, ging ik me afvragen waarom eigenlijk niet? Waarom zou ik niet m’n tranen laten gaan, als ik merk dat ik me daarna beter voel? Het hoeft niet waar iedereen bij is, maar het moet wel gebeuren. Anders zit er iets in me dat aan me vreet.
Pas als ik het los probeer te laten, geeft het de rust die ik nodig heb.

Ik werd vroeger snel boos als men mij niet begreep. Als ik bijvoorbeeld over een bepaald onderwerp ging praten, voelde het alsof ik niet begrepen werd. Ik zie dit terug bij vrienden die ook kinderen hebben. Het is voor hen heel lastig om te kijken naar een oplossing in plaats van naar het probleem. Los dat probleem op in plaats van het veel groter te maken. Ik zie vrienden vaak dichtklappen, omdat ze er gewoon niet over durven te praten.

Waarom zou ik niet m’n tranen laten gaan, als ik merk dat ik me daarna beter voel?

Doorbreken

Als je het niet doorbreekt, gaat het van generatie op generatie. De cirkel doorbreken is echt moeilijk. In mijn gezin van herkomst zag ik vaak conflicten waarbij mensen buiten de familie het vuurtje altijd groter maakte. Mijn kinderen zijn nu tien, negen en drieënhalf. Zij kopiëren mijn gedrag. Dus ik kon maar beter nu eerst het probleem oplossen en aanpakken, dan later dweilen met de kraan open. Anders krijg ik daar de rest van mijn leven spijt van. Als ik dan terugkijk naar mezelf, wilde ik als mijn eigen vader zijn. Mijn vader had elf kinderen. Hij zorgde voor liefde en warmte in het gezin. En als er iets was, had hij altijd wel advies voor ons klaarstaan.
Op die manier wil ik er ook zijn voor mijn kinderen.

Dat heeft echt heel veel energie, geduld en tijd gekost. Veel afspraken maken en die ook nakomen. Daardoor gingen er dingen veranderen. Zo leer je uiteindelijk ook elkaar te vertrouwen. Hoe sterker het vertrouwen is, hoe meer je kan bespreken. Er kwam meer rust in m’n hoofd en dat neem je uiteindelijk ook mee naar huis. In mijn huis wil ik dat we warmte, liefde en respect voelen. Ook wil ik een voorbeeld voor mijn kinderen zijn in hoe je conflicten oplost. Praat erover! Laat je tranen een keer gaan! Zeg dat ze gedrag op straat niet moeten kopiëren. Laat dat buiten.
Als iemand vuur is, wees water! Schreeuwt je zusje of broertje, praat dan op een rustige manier terug. Dat zal hem of haar kalmeren.

Welzijn in plaats van cijfers

Het welzijn van je kinderen staat voorop. Daar werd vroeger minder vaak naar gekeken. Je moest je best doen op school en goede cijfers halen. Ging je onderuit, dan stond je weer op en ging door. Dat is nu ook zo, maar nu wordt vooral het onderuit gaan vaak benadrukt. Dat je bent opgestaan krijgt minder aandacht. Terwijl dat juist motiveert om door te gaan en ver te komen.
Er wordt dus vaker naar het negatieve gekeken in plaats van iemand te motiveren en te kijken wat wel lukt. Wat doet het met het kind? Dat is iets wat ik mijn kinderen meegeef. Wat wil je voor de maatschappij betekenen? Ga je daarop focussen! Hun waarde als persoon staat helemaal los van wat de cijfers zeggen. Blijf niet te lang hangen in dat negatieve. Dat zie ik nu bij mijn kinderen terug, omdat het zaadje al jong geplant is. Daar krijgen ze zelfvertrouwen van. Als je dat niet doet, ben ik bang dat je kinderen krijgt die heel onzeker worden en weinig zelfvertrouwen krijgen…

Advies aan ouders

Help eerst jezelf: Ik denk dat je eerst de dingen moet verwerken die je zelf hebt meegemaakt. Pas dan kan je iemand anders helpen. Vraag je af wat je zelf nodig hebt om er te zijn voor je kinderen. Een fijne jeugd kan het verschil maken dat je kinderen het redden in deze maatschappij en niet op straat belanden!

Zoek verbinding met je kinderen: Met die basis wordt het makkelijker om verbinding met je kinderen te maken. Vraag niet: ‘hoe ging het op school’, dat is te algemeen. Dan krijg je steeds hetzelfde antwoord. Stel vanuit echte belangstelling gerichte vragen en zoek verschillende manieren om verbinding met je kind te krijgen. Je zal dan zien dat je een heel ander kind krijgt dat opener is. Benadruk het positieve en geef zelfvertrouwen mee door te zeggen dat ze het kunnen.

Wacht niet te lang: Zoek steun zodra je merkt dat het niet loopt zoals het hoort of zoals je het wilt. Kijk wie jou ermee kan helpen. Kies diegene zorgvuldig uit. Een deskundige kan bijvoorbeeld tips geven over hoe je ermee om moet gaan. Niet elk familielid kan luisteren zonder te oordelen of te denken dat je overdrijft. Houd een beetje afstand van mensen die heel veel energie vragen. Sporten heeft mij ook heel veel geholpen. En natuurlijk veel met mijn kinderen bezig zijn. Hoe dan ook: wees er op tijd bij!”

*Vanwege privacyredenen zijn namen en details aangepast.

Dit verhaal is onderdeel van het Breaking the Cycle onderzoek in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam. Wil je meer weten? Kijk dan op Breaking the Cycle: Onderzoek impact jeugdervaringen op de opvoeding – De Verhalenbank Psychiatrie